Χιλιάδες συζητήσεις σε κάθε γωνιά της Ελλάδας, σε αμέτρητα ιστολόγια, στα παράθυρα των ειδήσεων και τα μικρόφωνα των ραδιοφωνικών σταθμών, επιχειρούν να κατονομάσουν την αιτία που τα πράγματα έφτασαν εδώ που έφτασαν.

Αν και θα συμφωνήσω ότι “απ’ το κεφάλι βρομάει το ψάρι” και ότι οι πολιτικοί ηγέτες και άνθρωποι που εκπροσωπούν κι εξυπηρετούν συμφέροντα έχουν τη μερίδα του λέοντος στην ευθύνη γι’ αυτό το χάος στο οποίο βρίσκεται η χώρα αυτή τη στιγμή, δεν μπορώ να δεχτώ με τίποτα ότι για όλα φταίνε μόνο εκείνοι.

Ηλίθιοι, ανήθικοι και καταστρεπτικοί πολιτικοί ηγέτες, υπήρχαν, υπάρχουν και θα υπάρχουν. Γεωγραφικά, οικονομικά και στρατηγικά συμφέροντα από άτομα και ομάδες που στην προσπάθειά τους να ελέγξουν το παιχνίδι ή να διατηρήσουν τον έλεγχο των πραγμάτων, δε διστάζουν σε τίποτα, ούτε νέο μυστικό είναι ούτε κάποια θεωρία. Γίνεται σχεδόν ανοιχτά, πλέον.

Αλλά όπως λέει και ο Joseph De Maistre και επανέλαβαν τόσοι πολλοί με διαφορετικά λόγια: “Κάθε χώρα έχει την κυβέρνηση που της αξίζει.” Κι αυτό είναι κάτι που πιστεύω ακράδαντα.

Επομένως, η ερώτηση είναι, γιατί ως κοινωνία μας και μαζί μ’ αυτήν και οι πολιτικοί μας, έφτασε τόσο χαμηλά. Γιατί φτάσαμε στο σημείο να έχουμε τέτοιες κυβερνήσεις για δεκαετίες. Αυτοί που κυβερνούν είναι άνθρωποι σαν κι εμάς. Πήγαν σχολείο και έπαιξαν και σπούδασαν όπου και όλοι οι άλλοι.

Και η απάντηση πιστεύω πως βρίσκεται στην εκπαίδευση. Στην Παιδεία.

Βέβαια, υπάρχουν άνθρωποι που παρ’ ό,τι ξέρουν πολύ καλά ότι όταν πίνεις πολύ αλκοόλ δεν θα πρέπει να οδηγείς, συνεχίζουν να το κάνουν. Οπότε ναι, υπάρχουν κι άλλοι παράγοντες που παίζουν ρόλο μετά τη γνώση. Αλλά 1) κι αυτοί ακόμα οι παράγοντες διαχειρίζονται όταν αποκτήσεις τη γνώση ως προς το γιατί κάποιος ενεργεί παράλογα, 2) οι πιθανότητες να λειτουργείς παράλογα μειώνονται σε σημαντικό βαθμό όταν γνωρίζεις και 3) όταν περισσότερα άτομα στην κοινότητα γνωρίζουν γιατί οι άνθρωποι λειτουργούν έτσι όπως λειτουργούν, μπορούν να πάρουν τα ανάλογα μέτρα για την πρόληψη και αντιμετώπιση του φαινομένου.

Μα, θα μου πείτε, κοίτα πόσοι άνθρωποι πήγαν στα καλύτερα σχολεία και πανεπιστήμια, έχουν περγαμηνές που γεμίζουν τοίχους ολάκερους και βιβλιοθήκες με εκατοντάδες βιβλία και παρ’ όλα αυτά δρουν καταστρεπτικά για το περιβάλλον τους. Δες πόσοι από τους πολιτικούς θα ταίριαζαν σ’ αυτήν την περιγραφή. Πόσοι επιχειρηματίες, πόσοι επαγγελματίες διαφόρων κλάδων. Και ενώ έχουμε έναν πληθυσμό πιο μορφωμένο σήμερα απ’ ό,τι τριάντα χρόνια πριν, σήμερα έχουμε μεγαλύτερη κρίση (κοινωνική και οικονομική) απ’ ό,τι είχαμε τότε. Και δε μιλώ μόνο για την Ελλάδα. Μια ματιά στον κόσμο πείθει και τον πιο επιπόλαιο παρατηρητή ότι η κρίση δηλώνει το παρόν της διεθνώς.

Μια πιο σχολαστική ματιά αποδεικνύει ότι δεν είναι μια κρίση, μόνο οικονομική. Πριν δημιουργηθεί μια οικονομική κρίση, συνήθως (αν όχι πάντα), υπάρχει μια πολυετής κοινωνική κρίση την οποία αγνοούσαν τόσο οι ηγέτες όσο και οι πολίτες γιατί μπορούσαν ακόμα να “καλοπερνάνε”, ή ό,τι αποκαλεί καλοπέραση μια κοινωνία που έχει πάρει την κάτω βόλτα. Αλλά καθώς κλιμακώνεται η κοινωνική κρίση εμφανίζονται οι ζοφερές κι επίπονες συνέπειες τόσο σε κοινωνικό επίπεδο όσο και σε κοινωνικό.

Γιατί άραγε γίνεται αυτό; Οι άνθρωποι έχουν περισσότερη γνώση αλλά  η κοινωνική και οικονομική κατάσταση ακολουθεί μια ελικοειδή πτώση.

Αυτό το ερώτημα μου δημιουργήθηκε από πολύ νεαρή ηλικία και ειλικρινά, δεν είχα καμία απάντηση. Μετά από χρόνια αναζήτησης, μελέτης και εργασίας στο χώρο της κοινωνικής βελτίωσης και της οικονομικής ανάπτυξης, με εκατοντάδες επαγγελματίες από κάθε ήπειρο της Γης, μπορώ να εκφέρω τη γνώμη μου με απόλυτη σιγουριά και κατανόηση ως προς το γιατί γίνεται αυτό.

Η αιτία αλλά και το διέξοδο αυτής της κοινωνικής και οικονομικής κρίσης είναι σε πάρα πολύ μεγάλο βαθμό η παιδεία. Είναι η έλλειψη γνώσης και κατανόησης για τον άνθρωπο, τη ζωή και τη δημιουργία (ή την τέχνη). Τα σχολεία και πανεπιστήμια στην συντριπτική πλειοψηφία τους αποτυγχάνουν παταγωδώς να διαδώσουν τη σωστή γνώση σχετικά μ’  αυτά τα θέματα. Και αφού αποτυγχάνει ο κλάδος που έχει την ευθύνη για να το κάνει, φυσικά, αποτυγχάνουν και οι μαθητές αυτού του κλάδου που αποτελούν το περιβάλλον του μαθητευόμενου. Δηλαδή, οι γονείς που αποτελούν πρωταρχικό παράγοντα της εκπαίδευσης, τα ΜΜΕ, οι ηγέτες κ.λπ. όντας το προϊόν μιας κακής εκπαίδευσης ακολουθούν κι αυτοί το κακό παράδειγμα (με ελάχιστες εξαιρέσεις φωτισμένων ανθρώπων). Το αποτέλεσμα είναι μια κοινωνία της οποίας τα μέλη μαθαίνουν πολλά αλλά δεν είναι έτοιμα να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις του σήμερα.

Οι εκπαιδευτικοί στην πλειοψηφία τους είναι άνθρωποι που θέλουν να μοιραστούν τη γνώση και αποτελούν έναν σημαντικό κρίκο της εκπαίδευσης. Αλλά υπάρχουν κι άλλοι  κρίκοι πριν τους εκπαιδευτές. Οι εκπαιδευτές απογοητεύονται όταν βλέπουν ότι δεν έχουν τα μέσα για να εκπληρώσουν τον σκοπό τους, αυτό που τους ώθησε να γίνουν εκπαιδευτικοί.

Όταν η διοίκηση ή το τμήμα έρευνας της παιδείας δεν έχει κάνει σωστά τη δουλειά του τότε οι εκπαιδευτικοί δεν έχουν τα μέσα κι εργαλεία για να εκπαιδεύσουν σωστά. Και δε μιλώ για τις εγκαταστάσεις, τις αίθουσες, τον εξοπλισμό κ.λπ. Μιλώ για τα σωστά προγράμματα μάθησης. Τη σωστή ύλη. Ύλη που έχει περάσει από τεστ κι έχει αποδείξει ότι προετοιμάζει κάποιον για τη ζωή με βάση πιλοτικά προγράμματα και δεν επιλέγεται βάσει κάποιας γνώμης.

Και εκτός από την ύλη μαθημάτων ο άλλος σημαντικότατος παράγοντας είναι η εκπαίδευση των εκπαιδευτικών.

Το 1993, παρέδωσα μία σειρά μαθημάτων σε περίπου 40 απόφοιτους ανωτέρων σχολών στα πλαίσια των κοινοτικών προγραμμάτων του Δήμου Βύρωνα και του Δήμου Καισαριανής. Τα σεμινάρια απευθύνονταν σε άτομα που ενώ είχαν αποφοιτήσει από ανώτερες σχολές δεν είχαν ακόμη εργασία ή ήθελαν να βρουν μια καλύτερη εργασία. Η ανταπόκριση όλων των συμμετασχόντων σ’ αυτή τη σειρά μαθημάτων ήταν απερίγραπτη και πολλοί βρήκαν δουλειά πριν καλά-καλά ολοκληρωθεί ο κύκλος μαθημάτων. Αλλά αυτό που μου έμεινε αξέχαστο ήταν αυτό που μου έγραψε μια απόφοιτος παιδαγωγικής σχολής. Αφού τελείωσε ο κύκλος μαθημάτων οι μαθητές έρχονταν ένας ένα να μ’ ευχαριστήσουν και να μου μιλήσουν. Όταν ήρθε η σειρά αυτής της παιδαγωγού μου έδωσε μια γραπτή επιτυχία που έλεγε “Πριν κάνω αυτόν τον κύκλο μαθημάτων είχα αποφασίσει ότι δεν πρόκειται να διδάξω. Τώρα, θέλω να διδάξω γιατί ξέρω πώς να το κάνω”.

Τι άλλαξε. Είχε αποκτήσει τη σωστή γνώση, αυτήν που δεν απέκτησε ούτε στο σχολείο, ούτε στην παιδαγωγική σχολή. Αυτό άλλαξε!

Η λύση είναι η γνώση. Η σωστή και σωστά δωσμένη γνώση!

Θα χαρώ να δω τα σχόλια και τη γνώμη σας.